Κάθε χρόνο, οι ιεροί τόποι μεταμορφώνονται σε ένα μοναδικό οπτικό θέαμα που σφύζει από πίστη και ανθρώπινη ποικιλομορφία, προσελκύοντας τα βλέμματα όλου του κόσμου στη Μέκκα, όπου εκατομμύρια Μουσουλμάνοι πραγματοποιούν το προσκύνημα του Χατζ.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πνευματικής και ανθρώπινης ορμής, οι φωτογράφοι στέκονται ως οπτικοί ιστορικοί, μεταφέροντας στον κόσμο αξέχαστες σκηνές μέσα από τους φακούς τους που αποτυπώνουν στιγμές λατρείας, δακρύων, ενότητας, ελέους και πολιτιστικής ποικιλομορφίας.

Ο φωτογράφος Άνας Αλ-Χάρθι δήλωσε: «Όταν κουβαλάω την κάμερά μου κατά την περίοδο του Χατζ, νιώθω ότι δεν καταγράφω απλώς ένα γεγονός, αλλά ζωγραφίζω έναν μεγάλο καμβά πίστης με ανθρώπινα χρώματα από κάθε ήπειρο».

Πρόσθεσε: «Ένας φωτογράφος κατά τη διάρκεια του Χατζ δεν τραβάει απλώς μια φωτογραφία — κινείται με τη βαθιά αίσθηση ότι αυτή η λήψη μπορεί να παραμείνει μαρτυρία μιας στιγμής που δεν θα επαναληφθεί ποτέ στη ζωή του προσκυνητή».

Ο Αλ-Χάρθι επεσήμανε ότι η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο σεβασμός της ιερότητας της σκηνής χωρίς να παρεμβαίνει σε αυτήν, κάτι που απαιτεί υψηλό καλλιτεχνικό αίσθημα και εκτίμηση του τόπου, του χρόνου και της κατάστασης.

Ο φωτογράφος Άνας Μπαχς είπε ότι η εμπειρία της φωτογράφισης κατά τη διάρκεια του Χατζ τοποθετεί τον φωτογράφο στην καρδιά του ανθρώπινου συναισθήματος.

«Χιλιάδες πρόσωπα περνούν από μπροστά σου, και κάθε πρόσωπο κουβαλάει μια ιστορία, κάθε δάκρυ κουβαλάει μια προσευχή, και κάθε κίνηση εκφράζει λαχτάρα και ικανοποίηση. Μερικές φορές νιώθω ότι η φωτογραφία που τράβηξα είναι μια απάντηση στην προσευχή για κάποιον σε μια στιγμή απόλυτης υποταγής στον Θεό.»

Είπε ότι η σκηνή που έχει χαραχτεί για πάντα στη μνήμη του είναι όταν πλήθη συγκεντρώνονται στην πεδιάδα του Αραφάτ ταυτόχρονα, ένα μαγευτικό θέαμα όπου οι διαφορές μεταξύ των ανθρώπων διαλύονται και οι ήχοι της Ταλμπίγια και της δέησης υψώνονται.

Ο φωτογράφος Faisal Al-Thaqafi δήλωσε ότι η επαγγελματική φωτογραφία κατά τη διάρκεια του Χατζ δεν αφορά μόνο την τεχνική δεξιότητα, αλλά και την πολιτιστική και θρησκευτική επίγνωση, καθώς και την ικανότητα να αλληλεπιδρά κανείς με τη σκηνή με το πνεύμα ενός πιστού φωτογράφου. «Ο φωτογράφος κατά τη διάρκεια του Χατζ δεν είναι απλώς ένας επαγγελματίας που κρατάει μια φωτογραφική μηχανή — είναι ένα μάτι που πάλλεται από πίστη, μεταφράζοντας το συναίσθημα σε εικόνες».

Πρόσθεσε: «Μερικές φορές απαθανατίζεις μια εικόνα ενός ηλικιωμένου προσκυνητή που σηκώνει τα χέρια του προς τον ουρανό και συνειδητοποιείς ότι αυτή η φωτογραφία θα παραμείνει στις καρδιές των ανθρώπων περισσότερο από οποιοδήποτε σχόλιο ή αναφορά — επειδή είναι ειλικρινής, αγνή και απλή».

Οι τρεις φωτογράφοι συμφωνούν ότι οι υλικοτεχνικές προκλήσεις — πλήθη, ζέστη και προβλήματα κινητικότητας — δεν εμποδίζουν το πάθος τους. Αντίθετα, τους ωθούν να καταβάλουν διπλάσια προσπάθεια για να καταγράψουν αυτό το μοναδικό γεγονός.

Ο Μπαχς είπε: «Κάθε σεζόν, επιστρέφω σπίτι με χιλιάδες φωτογραφίες, αλλά κρατάω μόνο μία ή δύο για τον εαυτό μου — εκείνες τις εικόνες που νιώθω ότι άγγιξαν κάτι μέσα μου και ίσως άγγιξαν τις καρδιές εκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο».

Ο Αλ-Θακάφι είπε ότι μια επιτυχημένη φωτογραφία κατά τη διάρκεια του Χατζ δεν είναι μόνο υψηλής οπτικής ποιότητας, αλλά και μια φωτογραφία που μεταφέρει ένα γνήσιο συναίσθημα. «Οι πιο δυνατές εικόνες είναι αυτές που δεν χρειάζονται εξήγηση. Βλέπεις έναν προσκυνητή να χαμογελάει ή να κλαίει και νιώθεις την καρδιά σου να τρέμει».

Ο Αλ-Χάρθι πιστεύει ότι μια φωτογραφία μπορεί να αλλάξει την αντίληψη του κόσμου για το Χατζ και να φέρει αυτό το σπουδαίο τελετουργικό πιο κοντά και στους μη μουσουλμάνους, λέγοντας: «Δεν εργαζόμαστε μόνο για την τεκμηρίωση — εργαζόμαστε για να χτίσουμε μια ανθρώπινη γέφυρα, όπου το πνεύμα του Ισλάμ θα φαίνεται μέσα από ένα ειλικρινές και επαγγελματικό πρίσμα».

Με αυτούς τους ειλικρινείς φακούς, η περίοδος του Χατζ μετατρέπεται σε μια ανοιχτή έκθεση πνευματικότητας, όπου οι φωτογραφίες αφηγούνται ιστορίες που οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν και μαρτυρούν τη μεγαλύτερη ετήσια ανθρώπινη συγκέντρωση, όπου όλοι είναι ίσοι στην ενδυμασία και ενωμένοι στον σκοπό: αναζητώντας έλεος και συγχώρεση.

Μέσα σε αυτή την οπτική ορμή που δημιουργούν οι φωτογράφοι μέσω των φακών τους, ο αντίκτυπος αυτών των εικόνων γίνεται αισθητός και από τους ίδιους τους προσκυνητές και από εκατομμύρια ακολούθους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Σύρος προσκυνητής Omar Al-Kadeeb, από το Deir Ezzor, δήλωσε: «Φωτογραφίες συγγενών που πραγματοποίησαν το προσκύνημα στους ιερούς τόπους και κοντά στην Κάαμπα έφτασαν στην οικογένεια και τους φίλους μου μέσα σε λίγα λεπτά και διαδόθηκαν ευρέως. Εκείνη τη στιγμή, νιώσαμε σαν να ήμασταν μέρος του πνευματικού τους ταξιδιού παρά την απόσταση». Πρόσθεσε: «Είδα εικόνες προσκυνητών από όλες τις εθνικότητες και βρέθηκα να συγκινούμαι μέσα από τις σκηνές – από έναν πατέρα που κλαίει στην προσευχή, μέχρι ένα παιδί που χαμογελάει στον Αραφάτ, μέχρι μια γυναίκα που σηκώνει τα χέρια της στον ουρανό σε μια βαθιά συγκινητική στιγμή που δεν μπορεί να περιγραφεί».

Ο Al-Kadeeb είπε ότι οι επαγγελματικές φωτογραφίες που κοινοποιούνται από φωτογράφους σε πλατφόρμες όπως το X, το Instagram και το TikTok ενισχύουν τη θέση του Χατζ στις καρδιές των ανθρώπων και το κάνουν να φαίνεται πιο οικείο και πιο ουσιαστικό για τον θεατή — ακόμα κι αν δεν τελούν οι ίδιοι το Χατζ.

«Πιστεύω ότι κάθε όμορφη εικόνα από το Χατζ είναι μια έμμεση πρόσκληση για τους ανθρώπους να ονειρευτούν το Χατζ και να συνειδητοποιήσουν το μεγαλείο αυτού του τεράστιου πυλώνα», είπε ο Αλ-Καντίμπ.

Ολοκλήρωσε την ομιλία του με μεγάλο έπαινο για τους φωτογράφους: «Δεν είναι απλώς επαγγελματίες — είναι αγγελιοφόροι ειρήνης και ομορφιάς, που μεταφέρουν το μήνυμα στη σημερινή παγκόσμια γλώσσα: μια φωτογραφία».