Η εισήγηση του Δημήτρη Σαλτούρου στην ολομέλεια της Βουλής για το Ν/Σ της σύστασης Γραφείου Ελληνικής Προεδρείας.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η χώρα μας θα βρεθεί τον Ιανουάριο του 2014 στην Προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πέμπτη φορά. Η τελευταία ανάλογη Προεδρία ήταν αυτή του πρώτου εξαμήνου του 2003 η οποία παρά τα παγκόσμια έκτακτα και σημαντικά γεγονότα που έτειναν να επισκιάσουν τις ελληνικές προτεραιότητες, μπορεί να χαρακτηρισθεί σε γενικές γραμμές επιτυχής.

    Έτσι, και το Γραφείο Ελληνικής Προεδρίας δεν είναι ένας καινούργιος θεσμός. Το υπό συζήτηση Νομοσχέδιο έχει ως βάση τη ρύθμιση του άρθρου 16 του Ν.2949/2001 με την οποία είχε συσταθεί πάλι στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών το τότε Γραφείο Ελληνικής Προεδρίας.
    Όσον αφορά τις γενικές και ειδικότερες αρμοδιότητες του Γραφείου έτσι όπως περιγράφονται στα πρώτα δύο άρθρα του νομοσχεδίου, αυτές αποτελούν λίγο ως πολύ επανάληψη της παλαιότερης ρύθμισης, καθώς θεμελιώνουν το ρόλο του υπό σύσταση Γραφείου ως το κύριο όργανο διοικητικής οργάνωσης και συντονισμού των φορέων που σχετίζονται με την Ελληνική Προεδρία. Θα θέλαμε να επισημάνουμε όμως κάποια θέματα:

Το πρώτο αφορά το χρονικό διάστημα ύπαρξης του Γραφείου Ελληνικής Προεδρίας. Με την παράγραφο 1 του άρθρου 1 ορίζεται ότι αυτό παύει να υφίσταται αυτοδικαίως στις 31 Ιουλίου 2014, ένα μήνα δηλαδή μετά τη λήξη της Προεδρίας. Έχουμε την εντύπωση ότι θα χρειασθεί να παραταθεί η διάρκεια αυτή καθώς ο ένας μήνας δεν φαίνεται ικανός χρόνος ώστε να διευθετηθούν όλες οι σχετικές εκκρεμότητες. Σημειωτέον ότι το ανάλογο χρονικό διάστημα μετά το πέρας της Ελληνικής Προεδρίας του 2003 ήταν εφτά μήνες.
Το δεύτερο αφορά την παράγραφο 3 του πρώτου άρθρου του νομοσχεδίου με την οποία προβλέπεται ρητά η συνδρομή στο έργο του Γραφείου τόσο του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών όσο και του Επιστημονικού Κέντρου Ανάλυσης και σχεδιασμού του Υπουργείου Εξωτερικών με την ιδιότητα του θεσμικού συμβούλου. Υπερθεματίζουμε βεβαίως αλλά αντιλαμβανόμαστε τη διάταξη αυτή περισσότερο ως «κατευθυντήρια οδηγία» καθώς θεωρούμε ότι η θεσπιζόμενη συνεργασία είναι  ούτως ή άλλως αυτονόητη.
Η τρίτη επισήμανση αφορά τη διάταξη της παραγράφου ζ΄ του άρθρου 2 σύμφωνα με την οποία το Γραφείο θα ενεργεί «…για την αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης για την εκπλήρωση της αποστολής του προς το σκοπό ελαχιστοποίησης της επιβάρυνσης του κρατικού προϋπολογισμού…» Το ζήτημα των χορηγιών είναι κατά τη γνώμη μας λεπτό. Είναι γεγονός ότι οι χορηγίες αποτελούν κοινό τόπο όλων των Προεδριών.

Απαιτείται όμως ιδιαίτερος χειρισμός καθώς οι όποιες χορηγίες πρέπει να πληρούν τους όρους
της διαφάνειας,
της διακριτικότητας των μέσων προβολής
της προβολής του τόπου μας
και της προώθησης κατά το δυνατόν της ελληνικής οικονομίας.
Όσον αφορά το άρθρο 4 και τις ειδικές ρυθμίσεις για τις εξπρές αποσπάσεις του προσωπικού που ήθελε κριθεί απαραίτητο, έχουμε μία παρατήρηση. Το 2013 δεν είναι όμοιο με το 2003. Το κύμα συνταξιοδοτήσεων παλαιών και έμπειρων στελεχών του δημόσιου τομέα σε συνδυασμό με την γενικότερη μείωση του προσωπικού, έχει δημιουργήσει σε ορισμένες υπηρεσίες ιδιαίτερες δυσκολίες στη λειτουργία τους. Προτείναμε λοιπόν να έχουν τα Υπηρεσιακά Συμβούλια λόγο σχετικά με τις αποσπάσεις προσωπικού, όταν αιτιολογημένα και πειστικά προβάλλεται η αδυναμία κάποιας υπηρεσίας να καλύψει αποτελεσματικά το κενό που προξενεί η απόσπαση, χωρίς ωστόσο η σύμφωνη γνώμη τους να αποτελεί προϋπόθεση για την απόσπαση. Και τούτο διότι αφενός η εύρυθμη λειτουργία του Κράτους απαιτείται κυρίως για την εξυπηρέτηση των πολιτών του, αφετέρου διότι το υπό σύσταση Γραφείο Ελληνικής Προεδρίας έχει τη δυνατότητα απόσπασης προσωπικού από οποιοδήποτε φορέα, δυνατότητα η οποία δεν υφίσταται για το υπόλοιπο δημόσιο.

Αναφορικά με τη ρύθμιση της παραγράφου 2 του άρθρου 4, αναγνωρίζουμε τον κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας αυξημένο φόρτο και τις ιδιαίτερες ευθύνες της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στις Βρυξέλλες και συνεπώς την πιθανή ανάγκη παράτασης της παραμονής των εκεί αποσπασμένων υπαλλήλων ώστε να διασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία της και να αποφευχθούν πιθανές αρρυθμίες μεσούσης της Ελληνικής Προεδρίας. Όσον αφορά όμως τη ρύθμιση του δεύτερου εδαφίου της ως άνω παραγράφου σχετικά με τη δυνατότητα εκ νέου απόσπασης υπαλλήλων που κατά το παρελθόν υπηρέτησαν στην Αντιπροσωπεία αυτή και έχουν συμπληρώσει τον προβλεπόμενο χρόνο απόσπασης, θα πρέπει να αποσαφηνισθεί και να προβλεφθεί ρητά ότι η κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων εκ νέου απόσπασή τους δεν μπορεί να εκτείνεται πέραν της 31ης Ιουλίου 2014, όπως δηλαδή προβλέπεται και για την παράταση της απόσπασης των ήδη υπηρετούντων στην Αντιπροσωπεία. Η μη επανάληψη της ημερομηνίας αυτής και στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 4 θα μπορούσε να αποτελέσει έρεισμα για καταστρατήγηση του σκοπού της διάταξης, σε βάρος του προσωπικού που δεν έχει αποσπασθεί ποτέ στην Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες και που επιθυμεί και έχει τα προσόντα να το πράξει. Ακόμη όμως και στην περίπτωση που η σχετική αποσαφήνιση δεν περιληφθεί στις διατάξεις του νομοσχεδίου, θα έχει ιδιαίτερη σημασία για εμάς κύριε Υπουργέ, να μας δηλώσετε ρητά ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής ότι ο σκοπός και το νόημα της διάταξης – παρά τη μη απόλυτα σαφή διατύπωση – είναι ότι ισχύει η καταληκτική ημερομηνία της 31ης Ιουλίου 2014 και ως προς όσους αποσπασθούν εκ νέου σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 4.
Σε σχέση με το άρθρο 6 θεωρούμε όντως απαραίτητη – αν μη τι άλλο εποικοδομητική – τη σύσταση Διυπουργικής Επιτροπής με επικεφαλής τον Υπουργό Εξωτερικών. Μάλιστα η μεταβαλλόμενη σύνθεσή της με βάση τις επί μέρους θεματικές των συνεδριάσεών της, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια ευέλικτη και ως εκ τούτου αποτελεσματική λειτουργία.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, άφησα τελευταίο το σχολιασμό των άρθρων 3 και 5 του νομοσχεδίου. Πρόκειται για τα άρθρα που άπτονται του κόστους της λειτουργίας του υπό σύσταση Γραφείου Ελληνικής Προεδρίας καθώς και γενικότερα του κόστους της Ελληνικής Προεδρίας.
Κατ’ αρχάς είναι γεγονός ότι η ανάγκη ευελιξίας του Κράτους όσον αφορά τη διοργάνωση πλήθους συναντήσεων και εκδηλώσεων καθώς και αντιμετώπισης έκτακτων γεγονότων που εξ ορισμού θα προκύψουν, επιβάλλει τη δυνατότητα προσφυγής στις αποφευκτέες γενικά διαδικασίες διαπραγμάτευσης και πρόχειρων διαγωνισμών.

Περαιτέρω η εκτίμηση των σχετικών με την Προεδρία δαπανών στο ποσό της τάξης των πενήντα εκατομμυρίων ευρώ και μάλιστα χωρίς να περιλαμβάνονται στο ποσό αυτό οι δαπάνες του άρθρου 5, αυτές δηλαδή που αφορούν κατεπείγουσες και πρόσκαιρες δαπάνες του Υπουργείου Εξωτερικών που θα άπτονται της Ελληνικής Προεδρίας, πυροδότησε μία συζήτηση τόσο ως προς το ύψος του ποσού όσο και ως προς το ζήτημα που έθεσαν ορισμένοι συνάδελφοι για την ανάγκη ύπαρξης συγκεκριμένου προϋπολογισμού.
Θα ήθελα να επισημάνω όμως αυτό που όλοι γνωρίζουμε, ότι δηλαδή με το παρόν νομοσχέδιο δεν εγκρίνουμε κανένα ποσό, ούτε και έχει κατά την άποψή μου ιδιαίτερο νόημα να αναλωθούμε σε μία συζήτηση περί του κατά πόσο η εκτίμηση αυτή είναι υπερβολική ή αντιθέτως πολύ αισιόδοξη. Από την άλλη μεριά, η πολυπλοκότητα του όλου εγχειρήματος και οι πολλές μη επακριβώς προβλέψιμες παράμετροι, καθιστούν κατά τη γνώμη μας την εκπόνηση ενός προϋπολογισμού όχι μόνο δύσκολη αλλά και άνευ ουσιαστικού αποτελέσματος κίνηση.  Αντιθέτως έχει ιδιαίτερη σημασία να συζητήσουμε την οικονομική λογική στην οποία πρέπει να κινηθεί η Ελληνική Προεδρία καθώς και να αναζητήσουμε ουσιαστικούς τρόπους συγκράτησης του κόστους. Και ο καλύτερος τρόπος για αυτό είναι η επίτευξη της πλήρους διαφάνειας. Ακούω με χαρά ότι η πολιτική ηγεσία προσανατολίζεται σε μία λιτή και ουσιαστική Προεδρία. Ωστόσο, εποχές όπως η σημερινή όπου ο Ελληνικός Λαός δοκιμάζεται με τον τρόπο που όλοι ξέρουμε, είναι εποχές των πράξεων και όχι των λόγων.

Προτείναμε λοιπόν κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στην Επιτροπή Εθνικής Άμυνας και εξωτερικών υποθέσεων να δημιουργηθεί ένας κατάλογος, ένας πίνακας δαπανών, στον οποίο θα αναρτώνται όλες ανεξαιρέτως οι δαπάνες που αφορούν την Ελληνική Προεδρία από όλους ανεξαιρέτως τους φορείς, παράλληλα βέβαια με τις ήδη υπάρχουσες δομές δημοσιότητας και στον οποίο θα περιλαμβάνονται:
•    Ο διατάκτης της δαπάνης.
•    Λεπτομερής περιγραφή του αντικειμένου της δαπάνης.
•    Ο λήπτης της δαπάνης.
•    Η απόφαση πραγματοποίησης της δαπάνης (διαγωνισμός, ανάθεση, Υπουργική :Απόφαση κλπ)
•    Το καταβλητέο ποσό.
Με τον τρόπο αυτό θα υπήρχε μία ανά πάσα στιγμή ενημερωμένη εικόνα του συνολικού κόστους αλλά και μία ιδιαίτερη ευκολία πρόσβασης σε αυτές τις πληροφορίες η οποία θα δρούσε ως αποτελεσματικά ανασταλτικός παράγων στα ενδεχόμενα σπατάλης και υπερβολών. Καταθέτω εκ νέου σήμερα την πρόταση αυτή ως βάση μελλοντικής συζήτησης πλέον.
Σε κάθε περίπτωση πιστεύω ότι η απόλυτη διαφάνεια εκτός από αποτελεσματικότατος παράγοντας χρηστής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος, πρέπει να αποτελεί στόχο από μόνη της. Και μια ουσιαστική προϋπόθεση της διαφάνειας είναι η ουσιαστική δημοσιότητα.
Όσον αφορά το δεύτερο κεφάλαιο του υπό συζήτηση νομοσχεδίου, συμφωνούμε με το σύνολο των άρθρων του. Ειδικότερα:

Με το άρθρο 7 ορίζεται ότι το σύνολο των αποδοχών των αποσπασμένων στις Αρχές Εξωτερικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών υπαλλήλων, βαρύνει το φορέα στον οποίο αυτός ανήκει. Πέρα από το ότι η ρύθμιση αυτή συμβαδίζει με τον ενιαίο χαρακτήρα του Κράτους, είναι βέβαιο ότι βοηθά στην σταθερή κατανομή των βαρών των Υπουργείων και οπωσδήποτε απλοποιεί τις γραφειοκρατικές διαδικασίες των αποσπάσεων, τουλάχιστον όσον αφορά τα μισθολογικά θέματα.
Με το άρθρο 8 ρυθμίζεται ένα επί μακρόν εκκρεμές ζήτημα που αφορά τους εμπειρογνώμονες του Υπουργείου Εξωτερικών και αφορά τη δυνατότητα επιστροφής τους στη χώρα μας.
Τέλος με τα άρθρα 9 και 10 ρυθμίζονται ζητήματα εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας του Υπουργείου Εξωτερικών με στόχο την αναβάθμιση των υπηρεσιών της οικονομικής διαχείρισης, της προαγωγής των θεμάτων του Υπουργείου αλλά και των διαδικασιών ελέγχου και επιθεώρησης.