Ο βήχας δεν κρύβεται αλλά.. κόβεται. Ένα από τα πιο συνηθισμένα κλινικά συπτώματα είναι ο βήχας ο οποίος ταλαιπωρεί αφάνταστα τον ασθενή αφού δεν βρίσκει ησυχία ούτε μέρα ούτε νύχτα. Ωστόσο, συχνά είναι και ένα “καμπανάκι” που προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά στον οργανισμό.
Τι σημαίνει όμως ο ξαφνικός βήχας που επιμένει; Γιατί εμφανίζεται το βράδυ; Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε;
Απαντήσεις σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα στο επιστημονικό άρθρο που ακολουθεί.

Ο βήχας αποτελεί έναν πολύ χρήσιμο μηχανισμό άμυνας του αναπνευστικού συστήματος, καθώς μας βοηθάει να αποβάλλουμε βλαβερά σωματίδια και μικροοργανισμούς που εισέρχονται σε αυτό. Ωστόσο, συχνά είναι και ένα “καμπανάκι” που προειδοποιεί ότι κάτι δεν πάει καλά στον οργανισμό.

Γιατί ξυπνάω με βήχα και φλέματα

Τι μπορεί να σημαίνει: αν καπνίζεις, γνωρίζεις καλά αυτόν το βήχα, καθώς πρόκειται για το γνωστό “τσιγαρόβηχα”, που βοηθάει τον οργανισμό να απομακρύνει την περιττή βλέννα που παράγεται στον ερεθισμένο βλεννογόνο του αναπνευστικού.

Tι να κάνεις: επειδή ο “τσιγαρόβηχας” παραπέμπει κατευθείαν στη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία συνιστά στους καπνιστές να κάνουν μια εξέταση σπιρομέτρησης και αν τα συμπτώματα του βήχα είναι έντονα, να κόψουν αμέσως το κάπνισμα.

Aν κόψεις το τσιγάρο, ο βήχας θα σταματήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Aπόφυγε τα αντιβηχικά, καθώς καταστέλλουν το σύμπτωμα και η βλέννα παραμένει στους πνεύμονες.

Βήχας ξαφνικός που επιμένει

Tι μπορεί να σημαίνει: είναι ο βήχας που αναγγέλλει ένα κρυολόγημα ή γρίπη και μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τρεις εβδομάδες. Αν συνεχιστεί για περισσότερες μέρες, τότε είναι πιθανόν να έχουν βρει πρόσφορο έδαφος και να έχουν αναπτυχθεί σοβαρότερες παθήσεις του αναπνευστικού, όπως η βρογχίτιδα και η πνευμονία. Ο επίμονος βήχα μπορεί να κρύβει και άλλες ασθένειες, όπως άσθμα, ιγμορίτιδα και αλλεργίες.

Τι να κάνεις: αν οφείλεται σε κοινό κρυολόγημα (που συνοδεύεται με μπούκωμα και δακρύρροια), ακολούθησε τις κλασικές συμβουλές για υγιεινή διατροφή και ζεστά ροφήματα και οπλίσου με υπομονή μέχρι η ίωση να κάνει τον κύκλο της. Όταν ο βήχας μετριάζεται μεν, αλλά συνεχίζει σποραδικά στη διάρκεια της νύχτας και διαρκεί ήδη 2-3 εβδομάδες, χρειάζεται η συμβουλή του γιατρού.

Βήχας που εμφανίζεται κυρίως το βράδυ (την ώρα του ύπνου)

Tι μπορεί να σημαίνει: αν μέσα στη νύχτα σε πιάνει έντονος ξερός βήχας και είσαι ήδη κρυολογημένος, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχήσεις. Ο βήχας θα υποχωρήσει μαζί με το κρυολόγημα.
Απλώς η συμφόρηση της μύτης και των ρινικών κόλπων ξεραίνει το λάρυγγα τη νύχτα, κι αυτό μπορεί να προκαλέσει κάποιον ερεθισμό. Όμως, αν ο βήχας εμφανίζεται τα βράδια χωρίς να συνυπάρχει κάποια ίωση, μπορεί να είναι σημάδι αλλεργίας.
Τι να κάνεις: αν επιβεβαιωθεί από το γιατρό πρόβλημα αλλεργίας, διατήρησε το υπνοδωμάτιό δροσερό και ξηρό (η υπερβολική ζέστη αποξηραίνει τους βλεννογόνους και ευνοεί τις αναπνευστικές αλλεργίες).
Έπειτα, φρόντισε να αερίζεις καθημερινά το χώρο, απομακρύνοντας τα μάλλινα υφάσματα και προτιμώντας σκεπάσματα, μαξιλάρια και κουρτίνες από συνθετικά υλικά.

Νευρικός βήχας

Tι μπορεί να σημαίνει: εάν ο βήχας εκδηλώνεται μόνο την ημέρα, χωρίς να συνοδεύει κάποια ασθένεια, μάλλον πρόκειται για ένα είδος βήχα που χαρακτηρίζεται ως “νευρικός” και οφείλεται κυρίως σε ανεξέλεγκτο άγχος, αφού δεν υπάρχει κανένας συγκεκριμένος λόγος που να τον προκαλεί.

Τι να κάνεις: για να τον αντιμετωπίσεις, πρέπει πρώτα να βρεις την αιτία που σε αγχώνει και σου προκαλεί αυτή την κατάσταση.

Βήχας που φέρνει και καούρες

Tι μπορεί να σημαίνει: το πιθανότερο είναι ο βήχας να οφείλεται σε γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, δηλαδή στην επιστροφή υγρών από το στομάχι στον οισοφάγο εξαιτίας της ανεπάρκειας του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα.

H πάθηση αυτή προκαλεί επιπλέον δυσκολία κατάποσης και κάψιμο στο στήθος.
Tι να κάνεις: προτίμησε τα πολλά και μικρά γεύματα και μην ξαπλώνεις αμέσως μετά το φαγητό γιατί έτσι διευκολύνεται η άνοδος του περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο. Εάν θέλεις οπωσδήποτε να ξεκουραστείς, βάλε δύο μαξιλάρια στην πλάτη, ώστε να παρεμποδίζεται η παλινδρόμηση.

Τα βράδια φρόντισε να πέφτεις για ύπνο με ελαφρύ στομάχι. Αν κριθεί απαραίτητο, ο γιατρός μπορεί να σου συστήσει κάποιο αντιόξινο φάρμακο.

Βήχας με σφύριγμα

Tι μπορεί να σημαίνει: εάν παρουσιάζεται δύσπνοια, βράσιμο στο στήθος και ενώ αναπνέεις, ακούγεται ένας θόρυβος σαν σφύριγμα.
Ο συγκεκριμένος βήχας ενδέχεται να είναι προάγγελος άσθματος ή να συνοδεύει μια ασθματική κρίση. Πολλές φορές, προηγούνται της κρισής κάποια προειδοποιητικά σημάδια, όπως πονοκέφαλος, φταρνίσματα, βάρος στο στομάχι.

Στα νήπια, το άσθμα συνήθως εμφανίζεται με βήχα κατά το παιχνίδι, το κλάμα ή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Συμπτώματα μπορεί επίσης να εμφανιστούν και κατά τη διάρκεια ενός κοινού κρυολογήματος.

Τι να κάνεις: Πήγαινε για πνευμονολογική εξέταση και σπιρομέτρηση, το συντομότερο δυνατόν.

Ο βήχας που μοιάζει με γάβγισμα

Tι μπορεί να σημαίνει: αυτός ο βήχας εκδηλώνεται ξαφνικά μέσα στη νύχτα και δίνει την εντύπωση πως διακόπτεται η αναπνοή σου. Συχνά, προκαλείται από λαρυγγίτιδα η οποία οφείλεται σε ιό.

Τι να κάνεις: η πρώτη κίνηση είναι να ανοίξεις το παράθυρο για να μπει φρέσκος αέρας. Αν η κατάστασή δεν βελτιωθεί άμεσα, πήγαινε στο μπάνιο, κλείσε την πόρτα και ανοίξε τη βρύση του ζεστού νερού μέχρι να γεμίσει ο χώρος υδρατμούς, οι οποίο θα σου κάνουν καλό. Ελέγξτε αν έχεις πυρετό, γιατί συχνά η λαρυγγίτιδα κάνει μέτριο πυρετό.
Σε κάθε περίπτωση, τα βρέφη και τα πολύ μικρά παιδιά θα πρέπει οπωσδήποτε να μεταφέρονται στο νοσοκομείο, επειδή υπάρχει κίνδυνος απόφραξης των αεραγωγών.

Παροξυσμικός βήχας

Tι μπορεί να σημαίνει: αν παρουσιάσεις έντονο παροξυσμικό βήχα, τότε μάλλον έχεις στραβοκαταπιεί κάτι.
Τι να κάνεις: μη βάλεις το χέρι στο στόμα γιατί το πιο πιθανό είναι να κάνεις μεγαλύτερη ζημιά. Πήγαινε αμέσως στο γιατρό.

Να θυμάσαι:

1. Όταν ο βήχας διαρκεί λιγότερο από τρεις εβδομάδες, θεωρείται οξύς, ενώ όταν ξεπερνά αυτό το χρονικό διάστημα, λέγεται χρόνιος και είναι απαραίτητο να διερευνηθεί η αιτία που τον προκαλεί.

2. Oρισμένα φάρμακα για την πίεση και την καρδιακή ανεπάρκεια (οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης) μπορεί να έχουν ως ανεπιθύμητη παρενέργεια το χρόνιο ξηρό βήχα. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει συχνά και αντιμετωπίζεται με τη διακοπή του συγκεκριμένου φαρμάκου και τη ρύθμιση της πίεσης με φάρμακο άλλης κατηγορίας.

3. Από τη στιγμή που ο βήχας συνοδεύει ιογενείς καταστάσεις του αναπνευστικού, οι οποίες θα κάνουν τον κύκλο τους και θα φύγουν, δεν χρειάζεται κανένα φάρμακο. O γιατρός, εφόσον το κρίνει απαραίτητο, θα σου χορηγήσει τα κατάλληλα αντιβηχικά, που δρουν κατασταλτικά και όχι θεραπευτικά.

4. Ποτέ μην δίνεις υπογλώσσια δισκία ή καραμέλες για το βήχα σε παιδιά μικρότερα των 6 ετών. Κινδυνεύουν να πνιγούν στην περίπτωση που αυτά “κολλήσουν” στο λαιμό τους.

5. Μη παίρνεις το αντιβηχικό που σου έγραψε την προηγούμενη φορά ο γιατρός ή αυτό που σου σύστησε ο γείτονας!

Του Μιχάλη Χατζηγιάννη Πνευμονολόγου, από το iatropedia.com